Tarnogród w województwie lubelskim nazywany jest stolica teatrów wsi polskiej. Tarnogrodzki Ośrodek Kultury (TOK) koordynuje ruch teatrów wiejskich w Polsce, a od ponad 40 lat raz w roku organizuje ogólnopolski Sejmik Teatrów Wsi Polskiej, na którym prezentowane są najlepsze przedstawienia z kraju. Na scenie TOK-u prezentowane są spektakle obrzędowe i widowiska, nawiązujące bezpośrednio do tradycji i kultury polskiej wsi, jej zwyczajów, wierzeń i życia codziennego, jak również amatorski teatr dramatyczny czy spektakle komediowe.
Z okazji jubileuszowego 40. Sejmiku Teatrów Wsi Polskiej wspólnie z Tarnogrodzkim Ośrodkiem Kultury wydaliśmy na zlecenie Tarnogrodzkiego Ośrodka Kultury publikację pt. „Skarby tarnogrodzkiej sceny” upamiętniającą czterdzieści lat teatru wiejskiego: ludzi sejmiku, zespoły, obrzędy. Oprócz wspomnień twórców i przyjaciół zawiera ona mnóstwo fotografii archiwalnych oraz z ostatnich lat teatralnych spotkań pokazujących niezwykłe bogactwo i różnorodność tych pięknych wydarzeń.
Książka jest barwną mozaiką widowisk obrzędowych i stanowi swoisty kalejdoskop twórczości teatru wiejskiego na przestrzeni minionych lat. Unikatowe ujęcia inscenizacji pozwalają przenieść się w czasie, ukazując dawne obyczaje i prace mieszkańców wsi, takie jak: gody, zapusty, chodzenie z gwiazdą, wicie wianków, darcie pierza czy kiszenie kapusty. Dzięki tej publikacji mamy również okazję do poznania dziejów sejmiku teatrów, najcenniejszych treści spektakli, elementów scenografii i oraz tradycyjnych strojów ludowych i sprzętów z wiejskiej chałupy. To najlepsza forma podziękowania wszystkim, za których przyczyną ruch wiejskich teatrów w Polsce wciąż trwa.
Gdyby 50 lat temu ktoś powiedział, że w niewielkim Tarnogrodzie powstanie tradycja teatralna, która przetrwa pięć dekad i jednocześnie przyczyni się do ochrony niematerialnego dziedzictwa naszej kultury, pewnie nie każdy by w to uwierzył. A jednak – oto jesteśmy! Międzywojewódzkie Sejmiki Wiejskich Zespołów Teatralnych stały się czymś więcej niż wydarzeniem kulturalnym. To dowód, że teatr, nawet ten grany na wiejskiej scenie, potrafi być wielki.
50. Międzywojewódzki Sejmik Wiejskich Zespołów Teatralnych w Tarnogrodzie to nie tylko przegląd widowisk, lecz także okazja do refleksji nad jego historią i znaczeniem w zachowaniu dziedzictwa kulturowego. Od pół wieku wydarzenie łączy pokolenia, tworząc przestrzeń, w której kultura ludowa pozostaje żywa i inspirująca.
Z tej okazji przygotowaliśmy książkę pt. „50 Międzywojewódzkich Sejmików Wiejskich zespołów Teatralnych w Tarnogrodzie”. Książka jest świadectwem tej niezwykłej drogi: od pierwszego sejmiku w 1975 r. do jubileuszowego, który odbył się w dniach 28-30 marca 2025 r. W książce, oprócz wielu ciekawych zdjęć, znajdują się niezwykle ciekawe materiały archiwalne ( pisma, skany, programy, plakaty i korespondencja z urzędami), które pokazują zmiany na przestrzeni 50 lat.
